Artikülasyon Bozukluğu Nedir? Artikülasyon Bozukluğu Türleri Nelerdir?

Artikülasyon bozukluğu nedir, dil ve konuşma terapistlerine en çok yöneltilen sorulardan biridir. Artikülasyon bozukluğu; söyleyiş bozuklukları içinde en sık karşılaşılan problemlerden biridir. Kişinin sesleri ve heceleri, normalden farklı bir şekilde üretmesi olarak açıklanmaktadır. Genellikle r, s, ş ve k harflerinde kendini gösterir. Artikülasyon bozuklukları şu şekilde örneklendirilebilir:

  • K harfi için; “Köpek geliyor” yerine “Töpek geliyor”,

“Dükkan kapandı” yerine “Düttan kapandı” demek

  • S harfi için; “Servise bindim” yerine “Tervite bindim” ve

“Sessizce geldi” yerine “Tettizce geldi” demek

  • R harfi için; “Pırasa yararlıdır” yerine “Pığasa yağağlıdır” ve

“Soru sorabilirsin” yerine “Soyu soyabiliysin” demek

  • Yer değiştirme için; “araba” yerine “abara” ve

“otobüs” yerine “obotüs” demek

Çocuk yaşlarda kendini belli etmeye başlayan artikülasyon bozukluğu türleri; sesin yerini değiştirme, ses atlama, sesi yarıda bırakma ve ses ekleme olarak beş başlıkta değerlendirilmektedir.

  • Sesin yerini değiştirme: portakal yerine porkatal, kamyon yerine kaymon demek gibi.
  • Ses ekleme: erik yerine merik, ilaç yerine bilaç demek gibi.
  • Ses atlama: araba yerine arba, pilav yerine piav demek gibi.
  • Sesi yarıda kesme: çamaşır yerine çamaşı, havadar yerine avadar demek gibi.
  • Ses bozulması: para yerine pağa, kadın yerine tadın, karanlık yerine kayanlık demek gibi.

Artikülasyon Bozukluğu Nedenleri – Artikülasyon Bozukluğu Tedavisi Mümkün mü?

Artikülasyon bozukluğu nedenlerinin ilki, genetik aktarımdır. Artikülasyon bozuklukları yaşayan ebeveynlerin hem genler yolu ile hem de çocuğa yanlış örnek olma yolu ile sesletim bozukluğuna yol açtığı bilinmektedir. Buna ek olarak işitme organında yaşanan eksik duyma veya sağırlık gibi problemler de artikülasyon bozukluklarına neden olmaktadır. Beyinsel faaliyetlerin normal bir şekilde yürütülmediği serebralpalsi gibi rahatsızlıklar ile beyin yaralanmaları, felç ve travmaların da sesletim bozuklukları oluşumunda etkili olduğu bilinmektedir. Ayrıca artikülasyon bozukluğu nedenlerinden biri de psikolojik durumlardır. Hiçbir nedene bağlı olmadan da sesletim bozukluğu yaşanabilmekte ve bu durum da psikolojik temellere dayandırılmaktadır.

Dil ve konuşma terapistleri tarafından gerekli tespit ve değerlendirmelerin yapılması ile birlikte artikülasyon bozukluğu tedavisi mümkün olmaktadır. Dil ve konuşma terapisi yöntemiyle yanlış olarak telaffuz edilen sesler üzerinde alıştırmalar yapılmakta ve kişinin iletişim becerilerini geliştirmesine destek olunmaktadır. Buna ek olarak artikülasyon bozukluğu tedavisinde diksiyon eğitiminin de oldukça önemli bir yeri bulunmaktadır. Diksiyon eğitimi artikülasyon bozuklukları yaşayan kişilere göre şekillendirilerek kişilerin telaffuz etmekte güçlük çektiği sesler üzerine egzersizler yapılmakta ve sesletim çalışmaları ile kişinin sesleri doğru bir şekilde çıkarması desteklenmektedir.

Artikülasyon Bozukluğu Egzersizleri – Diksiyon Eğitimi Artikülasyon Bozuklukları Tedavisinde Etkili!

Artikülasyon bozukluğu tedavisinde genellikle kişilerin telaffuz edemediği veya eksik olarak söylediği seslerin, hecelerin ve kelimelerin üzerine yoğunlaşılmaktadır. Diksiyon eğitiminde artikülasyon bozuklukları tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biri olan artikülasyon bozukluğu egzersizleri uygulanmakta ve etkili sonuçlar alınmaktadır. Dil ve dudak çalışmaları yapacağınız artikülasyon bozukluğu egzersizleri ile akıcı ve anlaşılır bir şekilde konuşma becerileri geliştirilebilmektedir. Artikülasyon bozukluğu egzersizlerine örnekler:

  • Çenenizi açıp kapatın. Alt çenenizi öne itip yeniden kapatın.
  • Çenenizi önce sağa, sonra da sola hareket ettirin.
  • “MA-MA-Mİ-Mİ-MO-MO-ME-ME” seslerini, ağzınızı sonuna kadar açarak tekrarlayın.

Diksiyon eğitimi artikülasyon bozuklukları tedavisinde en sık uygulanan yöntemlerden biri de kalemle konuşma tekniğidir. 

  • Dişleriniz açık olacak şekilde ağzınıza bir adet kalem yerleştirin. Ardından telaffuz etmekte güçlük çektiğiniz harfleri veya sesleri içeren kelimeleri tekrarlayın.
  • Söylerken zorlandığınız harflerden oluşan tekerlemeleri, ağzınızda kalem varken söylemeye çalışın. Aynı tekerlemeleri, kalemsiz olarak da tekrarlayın.

Diksiyon Eğitimi ile Artikülasyon Bozuklukları Tedavisini Destekleyebilirsiniz!

Artikülasyon bozukluğu, tedavi edilmezse kişinin hem sosyal hem de mesleki yaşamdan soyutlanmasına neden olmakta ve psikolojik sorunlar yaratmaktadır. Bu yüzden, erken ve düzenli tedavinin artikülasyon bozuklukları tedavisindeki önemi büyüktür. Sesletim bozukluğunun seviyesine göre değişmekle birlikte 3-4 haftalık bir programla bile iyileşmeler görülebilmektedir.

Diksiyon eğitimi artikülasyon bozuklukları tedavisindeki etkisini kanıtlamış, önemli bir yardımcıdır. Diksiyon eğitiminde alacağınız sesletim, vurgu, kelimelerin doğru telaffuzu ve tonlama gibi derslerle konuşma bozuklukları çok daha hızlı ve etkili bir şekilde giderilebilmektedir.